Wyróżniamy różne rodzaje retencji, które pacjenci stosują po zakończeniu leczenia ortodontycznego. Mogą być na stałe przyczepione do zębów, jak również wyjmowane. Więcej o wadach i zaletach różnych retencji można przeczytać we wcześniejszym naszym artykule. Ich posiadacze często zadają sobie pytania, jak czyścić aparat retencyjny i czym to robić? Niewiele można znaleźć informacji na ten temat, dlatego postaram się jak najpełniej na nie odpowiedzieć.
Czym czyścić stały aparat retencyjny?
Stały aparat retencyjny składa się z drutu ze stopu tytanu i niklu, lub też złota, który jest przyklejany do przednich zębów od strony języka. Jak jednak czyścić aparat retencyjny? Odpowiedź jest prosta. Robimy to przy równoczesnym myciu zębów – czyli używamy do tego szczoteczki manualnej lub elektrycznej, a także międzyzębowej oraz irygatora.
Wiele osób używa do mycia zębów jedynie pasty i szczoteczki. Bardzo często jest to za mało, ponieważ mimo zapewnienia producentów szczoteczek, nie są one w stanie dotrzeć we wszystkie przestrzenie wokół zębów. Odpowiedni kształt szczoteczki, rodzaj włosia i zastosowane materiały mogą pomagać w dotarciu w różne zakamarki między zębami, ale niestety nie wszędzie. Dlatego tak ważne jest używanie dodatkowo nitki dentystycznej, szczoteczek międzyzębowych i irygatora (urządzenia, które pod ciśnieniem wydmuchuje wodę i powietrze przez cienką dyszę. Gdy skierujemy ją w zakamarki między zębami, irygator wypłukuje resztki pokarmu z miejsc, gdzie nie dociera nitka ani szczoteczka zębowa).
Po przyklejeniu aparatu retencyjnego powstaje więcej przestrzeni trudnych do oczyszczenia wokół zębów. Jeśli skupimy się na dokładnym oczyszczeniu zębów wokół aparatu retencyjnego, to czyszczenie aparatu dodatkowo nie będzie potrzebne.
Jak czyścić aparat ortodontyczny – na co uważać i czego unikać?
Do czyszczenia aparatu ortodontycznego nie potrzebujemy żadnej specjalnej pasty. Nie znaczy to jednak, że wszystkie się nadadzą – powinno się unikać past wybielających, ponieważ najczęściej posiadają one dużą ilość materiałów ściernych, które po pewnym czasie mogą powodować nadmierne zarysowania, a czasem nawet matowienie powierzchni szkliwa zęba wokół przyklejonego aparatu ortodontycznego. Wpłynie to na szybsze osadzanie się nalotu i kamienia wokół czyszczonego aparatu ortodontycznego.
Przy czyszczeniu aparatu ortodontycznego nitką dentystyczną, należy uważać, aby go nie oderwać od zębów. Standardowa nitka nie przechodzi swobodnie między zębami w miejscu klejenia aparatu, dlatego warto zaopatrzyć się w nitkę Superfloss, która posiada sztywny koniec, ułatwiający przeciśnięcie się nią pod aparat ortodontyczny. Jeśli zastanawiasz się, jak efektywnie czyścić aparat retencyjny, będzie to świetna opcja. W przypadku bardzo szerokich przestrzeni między zębami lepiej będzie się sprawdzać szczoteczka międzyzębowa. Występują one w różnych rozmiarach. Aby dowiedzieć się więcej o technice użytkowania szczoteczek międzyzębowych i nitki Superfloss, najlepiej zgłosić się do gabinetu stomatologicznego i poćwiczyć to pod okiem higienistki lub higienisty.
Czyszczenie zdejmowanego akrylowanego aparatu ortodontycznego
Taki aparat ortodontyczny najlepiej czyścić specjalnie przeznaczoną do tego szczoteczką do zębów lub małą szczoteczką do rąk. Aparat retencyjny często ma ostro wystające elementy i mało regularny kształt, dlatego przy jego czyszczeniu, szczoteczka dużo łatwiej może się uszkodzić. Może dojść na przykład do wyrwania włosków od szczoteczki, odkształcenia się włosia.
Przy czyszczeniu aparatu retencyjnego nie ma to większego znaczenia, ale w przypadku użycia tej samej szczoteczki do szczotkowania zębów, można doprowadzić do zranienia dziąseł i mniej skutecznego mycia. Do pielęgnacji aparatu retencyjnego można także użyć szarego mydła. Zwykłe mydło posiada olejki i środki zapachowe, które mogą być trudne do spłukania z aparatu. Po ponownym włożeniu go do ust, bardzo często można odczuć smak mydlin. Gdy użyjemy szarego zamiennika – unikniemy tego problemu.
Przy czyszczeniu aparatu retencyjnego, można okresowo stosować myjkę ultradźwiękową. Jest to niedrogie urządzenie (zazwyczaj jest to koszt kilkudziesięciu złotych), które stosuje się również do mycia okularów. Powinno się do niej stosować przegotowaną, chłodną i oczywiście czystą wodę. Pamiętajmy, aby po każdorazowym użyciu wylać wodę, a samą myjkę oczyścić, aby doprowadzić do osadzenia się w niej resztek. Nie należy stosować do mycia past dentystycznych.
Czyszczenie nakładek retencyjnych
Na nakładkach retencyjnych zdecydowanie rzadziej osadza się kamień. Niezależnie od ich rodzajów, o których więcej pisaliśmy we wcześniejszych artykułach, NIE WOLNO ich gotować ani polewać wrzącą wodą. Spowoduje to ich trwałe odkształcenie. Warto pamiętać, że wszystkie nakładki retencyjne z czasem ulegają zażółceniu, co jest dla nich naturalne. Do ich czyszczenia możemy stosować podobne techniki, jak w wypadku akrylowych aparatów retencyjnych – czyli szare mydło, szczoteczka do zębów lub mała szczoteczka do rąk, bądź myjka ultradźwiękowa. W tym wypadku nie jest zalecane używanie octu spożywczego. Możemy za to zastosować specjalny preparat czyszczący do nakładek o nazwie Aligner Cleaning Crystals.
Najważniejszym elementem czyszczenia aparatów retencyjnych jest oczyszczenie go bezpośrednio po wyjęciu z jamy ustnej. Na początek należy go opłukać pod bieżącą wodą. Zapobiega to zaschnięciu śliny i tego, co znajduje się w naszej jamie ustnej na aparacie. Po wyschnięciu aparatu dużo trudniej jest to oczyścić. Gdy nie zrobimy tego od razu, zostanie pokryty niewidocznym, cienkim i lekko chropowatym nalotem, który powoduje, że nowy osad łatwiej się będzie doklejał. Im osad będzie dłużej zalegał, tym bardziej stanie się zbity i trudniejszy do usunięcia. W takiej sytuacji potrzebujemy większej siły, co może spowodować mniej delikatne działanie i zwiększa ryzyko zarysowania powierzchni aparatu. To sprzyja nagromadzaniu się zanieczyszczeń na aparacie retencyjnym i utrudnia jego czyszczenie. Podobnie jest w przypadku naszych zębów, gdzie retencja stała jest do nich przyklejona.
Czy aparat retencyjny należy dezynfekować?
Żaden z aparatów retencyjnych nie wymaga specjalnej dezynfekcji lub odkażania. Zdarza się, że po pewnym czasie aparat zaczyna nieprzyjemnie pachnieć. Może to być spowodowane kamieniem i osadem na jego powierzchni, ponieważ stosowane materiały do retencji nie ulegają zmianie. Każdy materiał po pewnym czasie użytkowania może ulegać nawet niewidocznym uszkodzeniom mechanicznym i zarysowaniom, a to z kolei skutkuje trudnościami w ich czyszczeniu. Warto przynajmniej raz do roku zgłosić się na kontrole z zębami i przy okazji sprawdzić stan naszego aparatu retencyjnego.
W przypadku osadzenia się kamienia na aparacie dentystycznym można zastosować ocet spożywczy do jego rozpuszczenia. Możemy go również użyć w myjce ultradźwiękowej. Niekiedy konieczne jest zeskrobanie osadzonego kamienia z aparatu. Starajmy się jednak nie robić tego zbyt często. Akrylowy aparat ortodontyczny możemy wyparzyć, ale nie jest wskazane jego gotowanie. Gotowanie nie pomoże w jego oczyszczeniu.