Dlaczego należy stosować retainer?

Zęby naturalnie mogą się przemieszczać w trakcie całego życia człowieka. Leczenie ortodontyczne to nic innego jak kontrolowane przesuwanie zębów pod kontrolą specjalisty. Po zakończeniu leczenia ortodontycznego zęby mogą samoistnie przesuwać się już w niekontrolowany sposób. Znikoma szansa by wróciły jednak dokładnie na to samo miejsce. By temu zapobiec stosujemy różne sposoby retencji. Szczególnie bezpośrednio po skończonym leczeniu ortodontycznym zęby mają większą ruchomość niż normalnie. Jest to naturalne i wynika z procesów przebudowy tkanek intensywnie zachodzących podczas przesuwania zębów.

Według badań tkanki wokół zębów powracają do stanu z przed leczenia około 2 lata po zakończeniu leczenia ortodontycznego. Jest to proces powolny i nie następuje natychmiast. Czas ten różni się u poszczególnych osób. Może zależeć od wielu osobniczo zmiennych czynników (np. wiek) jak również od zakresu przeprowadzonego leczenia ortodontycznego. Dlatego wykonanie retencji zaraz po leczeniu jest konieczne.

Aparaty retencyjne – rodzaje

Aparaty retencyjne możemy podzielić na dwa rodzaje: stałe i ruchome. Czym się różnią?

Aparat retencyjny stały

Aparat retencyjny stały to ten, który jest na stałe przytwierdzony do naszych zębów i nie możemy go sami zakładać i ściągać. Potocznie nazywany jest drutem retencyjnym. Jest przyklejany do zębów od strony języka w gabinecie stomatologicznym. Jest wykonany z nieznacznie elastycznego stopu metali. Jest wiele materiałów, stworzonych do tego celu, które mogą się nieznacznie różnić od siebie właściwościami. Obecnie są dwie metody jego przygotowania.

• Może mieć postać indywidualnie wycinanego cyfrowo drutu. Celem jego przygotowania należy wykonać skan cyfrowy zębów. Następnie wysyłany jest do zaprojektowania i wycięcia w wyspecjalizowanym do tego laboratorium. Może to zająć od kilku dni do kilku tygodni. Po dostarczeniu do gabinetu tak wykonanej retencji należy umówić się do gabinetu. Druty retencyjne muszą zostać przyklejone specjalnym klejem do zębów.
• Druga metoda polega na uformowaniu w gabinecie cienkiego drutu z plecionki płaskiej lub okrągłej tak by jak najlepiej przylegał do zębów. Przygotowanie i przyklejenie następuje w trakcie jednej wizyty.

Niezależnie od formy przygotowania retencja stała jest przyklejana specjalnym klejem do zębów. Najczęściej przyklejany jest do 6 przednich zębów u góry i do 8 przednich zębów na dole. Zęby boczne nie są objęte retencją by ułatwić higienę zębów tylnych, gdzie jest ona trudniejsza. Ewentualne przemieszczenia zębów bocznych są wtedy możliwe ale często nawet jeśli nastąpią nie wpływają na ostateczny efekt estetyczny.

W niektórych przypadkach może okazać się niemożliwe lub trudne wykonanie retencji stałej ze względu na uzyskane ułożenie zębów. Jest to wskazanie do rozważenia retencji ruchomej. Aparat retencyjny stały może ulec odklejeniu od jednego lub wielu zębów dlatego warto to kontrolować okresowo u ortodonty. Gdy zaobserwujemy niekontrolowane przesuniecie się któregoś z zębów objętego retencją, może to świadczyć o odklejeniu się retainera. Najlepiej niezwłocznie się zgłosić na kontrolę do swojego lekarza.

Aparat retencyjny ruchomy

Aparat ruchomy to taki który sami zakładamy i ściągamy . Może być w postaci nakładki z termoplastycznego tworzywa lub akrylowej płytki z elementami drucianymi. Oba mogą przypominać aparaty ortodontyczne. W przeciwieństwie do retencji stałej zazwyczaj aparat retencyjny stały obejmuje wszystkie lub prawie wszystkich zęby.

• Nakładki retencyjne mogą być wykonane z różnych materiałów i różnej grubości. W zależności od wykorzystanego materiału i technologii mogą pokrywać same zęby lub nieznacznie zachodzić również na dziąsła. Wykonać je można na podstawie pobranego wycisku w gabinecie lub cyfrowego skanu 3D (wycisku cyfrowego). Zwykle czas wykonania nakładek to kilka dni. Wykonane nakładki powinny ściśle przylegać do wszystkich zębów. Nakładki retencyjne wymagają okresowej wymiany na nowe w związku z naturalnym procesem ich zużywania się. Mogą ulegać z czasem przebarwieniom. Czas ich trwałości różni się od zastosowanego materiału i pielęgnacji. Wacha się od kilku miesięcy do kilku lat. Stosowanie nie odpowiednich środków czystości lub przechowywania może skrócić ich trwałość w tym również spowodować pęknięcie. Należy bezwzględnie unikać podgrzewania nakładek do wysokiej temperatury. Nie wolno ich gotować ani wyparzać.
• Aparat retencyjny stały wykonany z akrylu, inaczej płytka retencyjna, składa się z części schowanej za zębami i drutów służących przytrzymywaniu zębów w kontakcie z nią. By wykonać taki aparat należy pobrać wyciski w gabinecie. Czas wykonania takiego aparatu to zwyczaj kilka dni. Aparat taki zwykle może służyć przez wiele lat. Zdarza się, że druty mogą się poluzować i należy się zgłosić do ortodonty na ich ponowne dopasowanie. Załamanie takiego aparatu może nastąpić w szczególności przez nieprawidłowe przechowywanie.

Jaki aparat retencyjny wybrać?

Nie ma idealnego aparatu retencyjnego. Każdy ma swoje wady i zalety. Warto pamiętać, że można łączyć niektóre aparaty retencyjne ze sobą lub stosować je równocześnie. Np. można posiadać retencję stałą i równocześnie stosować nakładkę retencyjną. Możemy mieć retencję stałą w dolnej szczęce a w górnej nakładkę retencyjną lub płytę retencyjną.